Desde o comezo da crise ven sendo habital escoitar cousas como “en Galicia non estamos tan mal, porque se vas por aí adiante…”. E rápidamente se fai referencia á taxa de desemprego, que a pesar de ser alta no contexto europeo, mantense por baixo da media española (ver primeira columna na táboa). Mais este tipo de teseturas poderían non reflictir a magnitude real do problema laboral en Galicia. Existe outro indicador, como é a taxa de actividade que resulta determinante para ter unha radiografía clara do mercado laboral pero que a miúdo é omitido nas análises. É dicir, a porcentaxe de poboación ocupada ou en disposición de estalo.

A taxa de envellecemento adoita condicionar a taxa de actividade. Así, poboacións relativamente envellecidas tenderán a rexistrar uns porcentaxes de poboación activa menor. Mais este non é a única variable influinte. Existen outras, de tipo social e cultural que resultan determinantes. Refírome ao nivel de incorporación da muller ao mercado laboral, as relacións interxeracionais ou unha sorte de tradición emigratoria. Todos eses factores poden chegar a adelgazar enormemente a taxa de atividade dunha comunidad dada.

Isto á súa vez podería derivar nunha taxa de desemprego relativamente baixa, polo mero efecto de existir menos xente na procura de emprego. Así, a taxa de inactividade, que en Galicia é a máis alta de España despois de Asturias e Estremadura (ver táboa), viría a indicar que a presión sobre o mercado laboral é menor debido a un menor número de demandantes de emprego. Noutras palabras, a relativamente baixa taxa de desemprego de CCAA como Galicia ou Asturias, está fortemente condicionada pola estrutura social e demográfica.

Que ocorrería se a taxa de inactividade se mantivese constante? A terceira columna mostra a taxa de desemprego no suposto de que todas as CCAA rexistrasen unha taxa de actividade do 68% (cifra máxima acadada por Baleares). Foron utizados os datos da Enquisa de Poboación Activa do Instituto Nacional de Estadística referidos ao segundo trimestre de 2012. Como se pode observar, a taxa de desemprego resultante (“experimental”) situaría a Galicia entre as sete CCAA con máis desemprego e máis de dous puntos por riba na media estatal.

A pesar do seu carácter experimental, os resultados obtidos convidar a reflexionar sobre os inconvenientes de diagnosticar os males do mercado laboral en base simplemente á taxa de desemprego. Omitir a porcentaxe de poboación activa pode levar a erros de interpretación. Baixas taxas de desemprego poden ocultar tras de si situacións laborais indesexables como unha baixa actividade laboral entre as mulleres ou altas taxas de emigración entre a poboación nova. Este é precisamente o caso de Galicia.

Obsérvase que Galicia sitúase no grupo das Comunidades máis afectadas polo desemprego, 2,5 puntos por riba da media nacional.